Vấn đề điều hành giá và các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp là hai nội dung chính của chương trình “Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời” tối 14/10, phát sóng trong chương trình thời sự trên kênh VTV1- THVN. Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ đã bất ngờ “lên ghế nóng” tuần này cũng bởi việc tăng đột biến của CPI tháng 9 (tăng 2,2%), bằng mức tăng của cả 8 tháng trước đó cộng lại…

CPI tăng không phải do giá xăng tăng

Tháng 9, với việc tăng giá đồng loạt của một loạt mặt hàng thiết yếu cũng như các dịch vụ công, đã khiến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bất ngờ tăng mạnh. Chỉ số CPI cũng vì thế mà tăng đột biến so với các tháng trước đó, thậm chí vượt qua mọi dự báo của các chuyên gia. Điều này đã tác động lớn đến đời sống của người dân và cũng là vấn đề khiến người dân vô cùng băn khoăn.

Lý giải về nguyên nhân của tình trạng này, theo Bộ trưởng Vương Đình Huệ, đây là kết quả của “hiệu ứng tăng đồng loạt” của 4 nhóm mặt hàng thiết yếu gồm nhóm thuốc và dịch vụ khám chữa bệnh, nhóm giáo dục và đào tạo, nhóm giao thông và nhóm nhà ở, xây dựng. Trong đó, nhóm tăng mạnh nhất và có tác động lớn nhất tới CPI là nhóm thuốc và dịch vụ khám chữa bệnh.

Bộ trưởng Vương Đình Huệ phân tích: Trong tháng 9, cả 43 tỉnh, thành phố đã điều chỉnh giá dịch vụ khám chữa bệnh theo thông tư liên tịch của Bộ Tài chính và Bộ Y tế từ tháng 2 năm nay, làm nhóm này tăng đến 17,02% và tác động đến chỉ số CPI đến 0,95%. Bên cạnh đó, tháng 9 là thời điểm khai trường, 43 tỉnh, thành cũng điều chỉnh mức học phí của các trường, các cấp, đặc biệt là khối phổ thông trung học, làm cho chỉ số giá nhóm giáo dục và đào tạo tăng 10,54%, tác động đến CPI là 0,65%. Bên cạnh đó, vào cuối tháng 8, đầu tháng 9, đã có 3 lần điều chỉnh tăng giá xăng dầu, do đó làm cho chỉ số nhóm giao thông tăng 3,83%, tác động đến chỉ số CPI là 0,34%. Và cuối cùng, ở nhóm nhà ở và xây dựng, trong tháng 9 đã tăng 2,18%, tác động đến chỉ số CPI là trên 0,15%. “Như vậy, nếu chỉ tính riêng 4 nhóm này, thì chỉ số CPI đã tăng 2,1%, bằng 95% tổng số tăng giá của tháng 9”, Bộ trưởng Vương Đình Huệ nhấn mạnh.

Trên thực tế, với những biến động của giá cả trong tháng 9 vừa qua, rất nhiều người dân đã cho rằng việc tăng giá xăng dầu là nguyên nhân dẫn tới các mặt hàng khác cũng tăng giá. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Vương Đình Huệ, việc tăng giá xăng dầu không phải tác động chính đến việc tăng CPI của tháng 9, bởi thực ra nhóm này chỉ tác động đến CPI trong tháng 9 ở mức 0,34%, còn tác động tới CPI chủ yếu lại là nhóm y tế, giáo dục. Cũng theo lý giải của Bộ trưởng, nguyên nhân tăng giá của xăng dầu là do tác động của giá xăng dầu thế giới. “Đối với xăng dầu, điều quan trọng số một là chúng ta phải đảm bảo dự trữ, lưu thông và cung ứng đầy đủ cho sản xuất kinh doanh cũng như cho tiêu dùng một cách hết sức kịp thời. Thứ hai là chúng ta phải kiên trì nguyên tắc điều hành theo giá thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, đồng thời bám sát giá quốc tế”, Bộ trưởng Vương Đình Huệ khẳng định.

Cần rút ra bài học về việc điều hành giá

Với những lý giải của Bộ trưởng Vương Đình Huệ, có thể thấy việc tăng đột biến của CPI tháng 9 không phải là điều đáng lo ngại. Tuy nhiên, cũng theo Bộ trưởng Vương Đình Huệ, lẽ ra chúng ta có thể điều chỉnh được việc tăng này của CPI, tránh được tình trạng CPI bất ngờ tăng mạnh, khiến người dân và doanh nghiệp hoang mang.

Theo Bộ trưởng, có hai vấn đề cần rút kinh nghiệm. Thứ nhất là công tác dự đoán và dự báo. Bộ trưởng thừa nhận là chúng ta đã không lường được tình trạng tăng bất ngờ này. “Trong tháng 7, tháng 8, chỉ số CPI vẫn là âm, nhưng đến tháng 9 lại tăng cao. Nếu chúng ta phân tích, dự báo tốt về công tác điều hành giá cả, thì có thể giúp cho tổng mức CPI cũng như mức tăng CPI từng tháng đều đặn hơn”, Bộ trưởng khẳng định.

Bên cạnh đó là việc chưa đồng bộ trong phối hợp giữa các bộ, các ngành, cũng như giữa Trung ương và địa phương trong việc áp dụng và quản lý giá cả. “Ví dụ như với nhóm giá dịch vụ y tế, thông tư liên tịch của Bộ Tài chính, Bộ Y tế có từ đầu tháng 2/2012, nhưng thẩm quyền quyết định việc điều chỉnh mức giá và lộ trình điều chỉnh giá thì lại do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quyết định. Bởi vậy tới tận tháng 9 mới đồng loạt tăng giá. Nếu như chúng ta có sự điều phối tốt từ Bộ Y tế và Bộ Tài chính cùng tham gia với các tỉnh, thì đã có thể tránh tăng giá dồn vào tháng 9- tháng khai trường, tháng mua sắm cho giáo dục, cho đào tạo tăng; học phí tăng...”, Bộ trưởng Vương Đình Huệ cho biết. “Trong khi giá xăng dầu thế giới đang tăng, thì với mức tăng học phí, cũng như giá dịch vụ khám chữa bệnh, lẽ ra cũng phải điều chỉnh ở mức linh hoạt hơn. Giá như chúng ta tăng giá dịch vụ y tế, khám chữa bệnh từ tháng 7, tháng 8, thì không chỉ là tổng mức có thể giảm, mà chỉ số giá từng tháng cũng sẽ đều đặn hơn”, Bộ trưởng khẳng định.

Về vấn đề tiến độ thực hiện các biện pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp theo Nghị quyết 13 của Chính phủ, theo Bộ trưởng Vương Đình Huệ, tính đến thời điểm này, Bộ Tài chính đã miễn giảm, giãn thuế cho hàng trăm ngàn doanh nghiệp, với tổng mức 20.000 tỷ đồng. Ngoài ra Tổng cục Thuế, Tổng cục Hải quan đã tổ chức các tuần lễ lắng nghe doanh nghiệp, đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp, để tháo gỡ các vướng mắc, các khó khăn cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đã triển khai giảm bớt các chi phí tuân thủ pháp luật về thuế, đồng thời đẩy mạnh cải cách hành chính thuế để thông thoáng cho sản xuất và kinh doanh…