Bộ trưởng Văn phòng Chính phủ, Vũ Đức Đam đã nhắc lại thông điệp, không thể bao cấp mãi giá xăng dầu. Điều đó cho phép chúng ta hy vọng, giá xăng dầu trong nước sẽ vận hành theo thị trường, bảo đảm lợi ích: Nhà nước, người dân, doanh nghiệp.

Vì sao giá xăng tăng 1430 đồng/lít

Trước thời điểm ngày 28/3, thông tin DN lãi khoảng 600 đồng/lít xăng và giá xăng dầu thế giới giảm khiến nhiều người nghĩ tới kịch bản giá xăng dầu trong nước sẽ giảm. Nhưng đến tối 28/3, giá xăng dầu trong nước lại được điều chỉnh tăng tới 1.430 đồng/lít, dầu diesel điều chỉnh tối đa 362 đồng/lít, dầu hỏa điều chỉnh tối đa 480 đồng/lít và dầu mazut điều chỉnh tối đa 807 đồng/kg. Sự lệch pha khó hiểu này khiến người tiêu dùng không khỏi bất ngờ và bị sốc. Song nếu để ý, chúng ta sẽ nhận thấy sự điều chỉnh giá xăng dầu vừa qua là hợp lý. Bởi lẽ, trước ngày 28/3, DN đầu mối được sử dụng 2000 đồng/lít xăng từ quỹ bình ổn nên việc lãi khoảng 600 đồng/lít xăng là có thực. Tuy nhiên, khi quỹ bình ổn đang có con số dương rồi chuyển thành con số âm thì ngân sách Nhà nước – chính là tiền đóng thuế của người dân phải bù đắp. Mà trong điều hành, chúng ta đã thống nhất nguyên tắc không thể bao cấp giá xăng dầu. Vì vậy, khi cơ quan quản lý rỡ bỏ việc sử dụng 2000 đồng/lít xăng từ quỹ bình ổn thì DN đầu mối sẽ bị lỗ nên việc điều chỉnh giá xăng tăng 1432 đồng/lít là hợp lý.

Tính tới thời điểm này, giá xăng dầu trong nước vẫn thấp giá xăng Trung Quốc 129 đồng/lít, dầu diesen là 3758 đồng/lít; với Lào, giá xăng trong nước thấp hơn 4436 đồng/lít, dầu diesen là 3944 đồng/lít; với Camphuchia, giá xăng trong nước thấp hơn 3281 đồng/lít, dầu diesen là 4420 đồng/lít.

Để giá xăng dầu không lạc nhịp

Bộ trưởng Văn phòng Chính phủ, Vũ Đức Đam đã nhắc lại thông điệp, không thể bao cấp mãi giá xăng dầu. Điều đó cho phép chúng ta hy vọng, thời gian tới giá xăng dầu trong nước sẽ vận hành theo thị trường, bảo đảm hài hòa lợi ích: Nhà nước, người dân, doanh nghiệp.

Bởi lẽ, trên thực tế từ thời điểm 2009 đến nay, phần nhiều giá xăng dầu trong nước luôn lạc nhịp với giá xăng dầu thế giới. Giá xăng dầu trong nước luôn thấp hơn giá thế giới nên vô tình, người dân với hành vi tiêu dùng không thay đổi lại được hưởng giá xăng dầu “bao cấp”, trong khi doanh nghiệp xăng dầu rơi vào cảnh lỗ, NSNN thì phải bù đắp. Tuy nhiên, khi giá xăng dầu đã được nén tới hạn hoặc bỏ sử dụng quỹ bình ổn, điều chỉnh tăng giá thì luôn tạo ra sự giật cục về giá, gây sốc cho thị trường. Nhìn lại thời điểm tăng giá xăng dầu ngày 28/3 vừa qua, chúng ta cũng thấy rõ điều này.

Điều gì khiến giá xăng dầu lại giật cục, gây sốc? Nguyên nhân chính được chỉ ra, thay vì giá xăng dầu vận hành theo Nghị định 84, Liên bộ Tài chính – Công thương đã trực tiếp điều hành. Lý giải về điều này, các chuyên gia kinh tế cho rằng bóng ma lạm phát luôn là nỗi ám ảnh với các cơ quan quản lý Nhà nước. Xăng dầu vô hình chung đã trở thành công cụ để kiềm chế lạm phát. Nhưng trên thực tế, chúng ta biết rằng đây không phải là “chiếc đũa thần”, bởi lẽ, Việt Nam không phải là cường quốc dầu mỏ. Cho dù, chạy hết công suất nhà máy lọc dầu Dung Quất thì Việt Nam vẫn phải nhập khẩu tới 70%. Điều đó, cho thấy giá xăng dầu Việt Nam vẫn phụ thuộc vào giá thế giới.

Nói về xăng dầu và lạm phát, TS Nguyễn Đức Thành, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu kinh tế và chính sách ĐH Kinh tế Hà Nội cho hay, giá xăng dầu ở rất nhiều nước trên thế giới hiện vẫn cao hơn Việt Nam. Tuy nhiên, lạm phát của họ lại thấp hơn Việt Nam rất nhiều, chỉ 2-6%/năm. Nên nguyên nhân cơ bản của lạm phát tại nước ta chắc chắn không phải giá xăng dầu. Vì vậy, tôi cho rằng đã đến lúc Việt Nam nên điều hành giá xăng dầu theo đúng cơ chế thị trường.

Cùng chung nhận định này, các chuyên gia kinh tế cho rằng giá xăng dầu phải được vận hành theo đúng tinh thần Nghị định 84, với sự giám sát, quản lý chặt chẽ của cơ quan quản lý Nhà nước. Có như vậy, giá xăng dầu trong nước mới tiệm cận với giá xăng dầu thế giới, bảo đảm là chi phí đầu vào minh bạch đối với các ngành sản xuất, dịch vụ khác.

Giá xăng tăng khiến cước taxi rục rịch tang