Tháng 4.2015, tôi có dịp gặp lại “ông bạn Vàng” làm ở ngành Xăng dầu Việt Nam. Vốn dĩ chơi với nhau từ thủa hàn vi, quý nhau ở chữ “chân tình”, nên từ xưa tôi đã gọi ông một cách thân mật như vậy. Ông là Trần Minh Đức - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch kiêm Giám đốc Công ty Xăng dầu Khu vực III (Petrolimex Hải Phòng).

Từ lo lắng đến tự hào

Năm 2009, nghe tin “ông bạn Vàng” được bổ nhiệm làm Giám đốc, quả thật tôi vui, buồn lẫn lộn.

Vui vì người đứng đầu một doanh nghiệp hẳn là một chức vụ quan trọng và phải được nhiều cấp tín nhiệm, lựa chọn, cân nhắc rồi mới quyết định. Vui vì các phẩm chất, khát vọng, triết lý của ông bạn tôi sẽ có dịp thể hiện vào thực tiễn ở vị trí nhiều vinh dự và nhiều trọng trách này.

Vui vậy đấy, nhưng lo cũng thật nhiều, thú thật là có phần nhiều hơn so với vui.

Lo vì, năm 2009 là thời điểm kinh tế thế giới suy thoái, kinh tế trong nước bị ảnh hưởng: các hộ tiêu thụ xăng dầu lớn trên địa bàn như xi măng, sắt thép, đóng tàu, vận tải... sản xuất cầm chừng. Cạnh tranh ở Hải Phòng vốn dĩ đã quyết liệt nay chắc càng quyết liệt hơn; làm sao mà hoàn thành kế hoạch đây.

Lo bởitại Hải Phòng có tới 4 đầu mối nhập khẩu xăng dầu cùng cạnh tranh, bên cạnh đó, hiện tượng xăng dầu trôi nổi khá phổ biến, phá vỡ sự nỗ lực của các doanh nghiệp làm ăn chân chính. Petrolimex Hải Phòng thuộc diện khó khăn trong ngành, sức cạnh tranh yếu. Nghe nói, sau khi nhậm chức, bạn tôi muốn mời các anh Lãnh đạo Petrolimex xuống để có dịp trình bày các dự án của mình vực Công ty dậy, thì được trả lời đại ý là: cứ tự bơi đi đã, khi nào lên khỏi mặt đất thì sẽ xuống. Câu nói “khích tướng” ấy còn có hàm ý về vị trí của Petrolimex Hải Phòng trong tổng thể sự phát triển chung của Petrolimex đang ở mức thứ hạng nào.

Còn cái lo nữa về chính ông bạn của tôi. Ông sinh năm 1959, tuổi Kỷ Hợi, thuộc mạng Bình Địa Mộc, cung Khôn; theo tử vi là những người hướng thượng, dũng mãnh đối đầu với nghịch cảnh, không thích sự câu thúc. Ai đã gặp bạn tôi dù chỉ một lần là nhớ liền: Mái tóc dài pha sương đầy chất nghệ sĩ (bạn bè chúng tôi còn gọi là “Đức Nghệ sĩ” vì cái tài hát ca thơ phú), tác phong thì chỉn chu mang phong cách phong trần, lãng tử; có lẽ bởi sự đam mê võ thuật, thể thao, âm nhạc, nhiếp ảnh, hội họa, kiến trúc,… Nghĩa là, cái chất “xúc cảm”/“EQ” nó nổi bật ở con người này; vậy nên tôi lo rằng không biết nó có phù hợp với vị trí người đứng đầu của một doanh nghiệp “kinh doanh có điều kiện”, lam lũ vất vả cạnh tranh; liệu có thành công, có khẳng định được mình xứng đáng với sự tín nhiệm của lãnh đạo các cấp, của tập thể CBCNV-NLĐ Petrolimex Hải Phòng được hay không?

Trong cuộc sống của chúng ta, khi đã là bạn thân thích đến mức gọi là “tri kỷ” thì ta hay lo lắng cho bạn mình ở những điều viển vông là vậy!

Bây giờ thì tôi đã hết lo rồi. Vừa gặp nhau, bạn tôi ôm chầm lấy tôi, rồi vẫn cái nụ cười lãng tử ấy, ông nói: “Lên khỏi mặt đất rồi”, “đường nét mạch lạc rồi, giờ thì hết lo nhé!”.

Tôi tự hào về “Ông bạn Vàng” của mình, về sự thành công của bạn. Bạn bè chúng ta vẫn mừng vui cho nhau bởi những điều như thế!

Mấu chốt của sự phát triển doanh nghiệp là ở con người

Nhấm chén trà nóng, ông bạn có mái tóc pha sương đầy chất nghệ sĩ của tôi, vẫn vẻ mặt nghênh nghênh đón sóng từ thuở thiếu thời, dáng vẻ tự hào tươi cười nói: Công ty đang chuẩn bị kỷ niệm 60 năm ngày thành lập (29.7.1955 - 29.7.2015). Chúng tớ kỷ niệm 60 năm trước cả Tập đoàn nên phải làm cho “ngon lành cành đào” và đây là dấu mốc quan trọng cho sự phát triển trong giai đoạn mới. Petrolimex Hải Phòng có được như ngày nay là công sức, xương máu của rất nhiều CBCNV-NLĐ các thế hệ trong suốt 60 năm qua.

Chúng tôi là Công nhân Xăng dầu

Dường như thấy sự băn khoăn của tôi, ông tiếp lời: Cứ yên tâm trà đi, anh em làm là chính. Tinh thần chỉ đạo là phải đường hoàng, trang trọng và tiết kiệm. Tiết kiệm là không được phung phí, không được “tát nước theo mưa”; cái gì cần phải làm thì làm, mà đã làm thì phải ra làm, cho nó đẳng cấp, cho nó thương hiệu.

Rồi ông “khoe”: Công ty đang phát triển rất tốt, tâm thế CBCNV-NLĐ rất tốt, các mặt hàng phát triển đều, hiệu quả kinh doanh trừ mặt hàng xăng dầu ra do trên quyết định, còn lại rất ổn, hiệu quả cao, năng lực cạnh tranh cao.

Ví như, 5 năm gần đây (2010 - 2014), bình quân, Petrolimex Hải Phòng có sản lượng xăng dầu qua kho tăng 18%/năm, bán lẻ xăng dầu tăng 7,6%/năm, năng suất lao động tăng 4,4%/năm; tổng doanh thu tăng 64%, nộp ngân sách nhà nước tăng 69%; hàng hóa/dịch vụ ngoài xăng dầu tăng trên 20%, đầu tư tăng 80% so với giai đoạn 2005 - 2010.

Tôi mừng cho bạn tôi, nhưng vẫn còn thắc mắc “chắc ông có quý nhân phù trợ”?

“Ông là bạn tôi mà hỏi gì lạ quá”. Rời quân ngũ về Petrolimex Hải Phòng, tôi được giao làm công tác tổ chức cán bộ 21 năm trời, tôi hiểu rằng: Mấu chốt của sự phát triển doanh nghiệp là ở con người. Đấy - “quý nhân phù trợ của tôi đấy”. Điều hành cả một doanh nghiệp, dứt khoát là không thể tùy hứng nghệ sỹ được!

Khi mới nhậm chức, nhiều đêm tôi không ngủ được, tôi trăn trở làm sao để vẫn những con người ấy, tổ chức ấy mà phát huy được nguồn lực ở mỗi cá nhân tạo ra tư duy mới, cách làm mới, trách nhiệm lớn hơn... Thế nên, buổi đầu tiên với cương vị Giám đốc, gặp gỡ toàn bộ cán bộ chủ chốt Công ty, tôi không nói đến công việc cụ thể, mà nói về văn hóa doanh nghiệp. Tôi muốn gợi mở khát vọng làm việc và cống hiến ở mỗi con người - Ông Đức nói.

Một trong những nét đẹp văn hóa của Công ty

Xưa nay, nét đẹp truyền thống của “Số 1 Sở Dầu” là văn hóa “trên - dưới, trước - sau”. Đó là văn hóa đem lại sự “tôn ti trật tự”, nhưng nó thiếu tính mở cho sự bung ra của nguồn lực lao động sáng tạo của anh em. Làm mới như thế nào để duy trì được cái hay cũ và đưa được cái hay mới vào cuộc sống - đó là bài toán khó đối với người đứng đầu.

Ông bạn tôi đã quyết định chọn điểm đột phát là “phân cấp” triệt để theo lối đá “pressing toàn sân”; nghĩa là, mỗi người phải đảm nhận một khu vực tranh chấp trên sân. Ví như giao cho ai đó quản lý cửa hàng thì giao hết, từ sản lượng, điều hành công nhân, ký hợp đồng với khách hàng, cho đến thu hồi công nợ, an toàn cháy nổ, vệ sinh môi trường,... Đối với công tác cán bộ, việc cắt đặt, bổ nhiệm phải đảm bảo 2 yếu tố: quyết định và tôn vinh. Quyết định là cấp trên đồng ý. Tôn vinh là sự ủng hộ của tập thể thông qua số phiếu thăm dò tín nhiệm. “Cái này nó giải phóng được lực lượng sản xuất quan trọng là con người và nó thể hiện niềm tin ở con người; vậy nên tất cả mọi người đều ủng hộ và vui vẻ chủ động trong công việc, đem lại kết quả thật vui mừng và bất ngờ” - Ông Đức chia sẻ.

Chất lính và tình người

Nhấp tiếp chén trà, ông bạn tôi say sưa tâm tình: Ông ạ, tôi nghĩ rồi, tất cả đọng lại là ở 2 chữ “chất lính và tình người” mà thôi. Rồi ông giải thích, “chất lính” là nói về cái trật tự, kỷ cương, tính hệ thống, tính đội ngũ, tính “màu cờ sắc áo”, cùng nhau vì cái chung. Cái này nó là sức mạnh cứng. “Tình người” là ở cái tình con người trong doanh nghiệp, với khách hàng, với công chúng và xã hội. Cái này nó thể hiện sự nhân văn, tạo sức mạnh mềm. Ở đâu có cả 2 yếu tố này (cả cứng lẫn mềm) - tôi tin rằng ở đó mạnh.

Chất lính đã giúp ông bạn tôi không ngần ngại khi đưa ra quyết định: cái gì là gánh nặng cho doanh nghiệp - cắt, cái gì kéo doanh nghiệp đi xuống - cắt. Ví như đánh giá hiệu quả sử dụng đất 50 ha thấy hiệu quả không cao, khi Nhà nước tăng thuế đất lên mấy lần liền - ông cắt đất, thanh lý kho cũ và nhỏ, trả lại đất cho TP. Hải Phòng. Với các bộ phận khác cũng tương tự, nơi nào kinh doanh không hiệu quả và nơi nào cản trở tiến trình phát triển của Công ty là ông cắt hoặc tái lập lại, chấn chỉnh cho đến khi “ngon lành cành đào” mới thôi.

Đường ống công nghệ

Điểm nhấn trong kinh doanh dịch vụ là ông đã bằng “chất lính và tình người” ấy mà đã thuyết phục được Công ty Xăng dầu Hàng không (Vinapco) sử dụng dịch vụ của Petrolimex Hải Phòng. Từ chỗ ban đầu nhận giữ hộ, được Xăng dầu Hàng không tin tưởng, Công ty đã đảm nhận luôn thêm khâu vận chuyển, rồi ngoạn mục hơn là nhiên liệu bay Petrolimex cũng đăng ký gửi hàng và vận chuyển. Thế là hiệu quả khai thác sử dụng cơ sở vật chất của chúng tôi được tăng thêm mỗi năm doanh thu gần chục tỷ đồng.

Đã làm là phải đạt đẳng cấp Petrolimex

Ông Đức cho rằng: Đã không làm thì thôi, đã làm thì phải “đến nơi đến chốn”, xứng đáng với đẳng cấp Petrolimex.

Năm 2014, Petrolimex Hải Phòng đạt mức tăng trưởng 25 - 30% về sản lượng bán gas Petrolimex và dầu nhờn Petrolimex. Lãnh đạo Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) đặt mục tiêu đối với các đơn vị thành viên “phấn đấu trong cơ cấu tiền lương đạt 25% - 30% từ kinh doanh ngoài xăng dầu”, thì Petrolimex Hải Phòng đã đạt trên 20%, nằm trong Top đầu về năng suất và hiệu quả.

Trong lĩnh vực bán lẻ xăng dầu cũng vậy, bên cạnh việc bám sát quy hoạch của TP. Hải Phòng để phát triển mạng lưới chủ lực, Petrolimex Hải Phòng đã tiên phong trong việc nâng cấp những cửa hàng đang hoạt động: Áp dụng chuẩn nhận diện Petrolimex mới, hợp lý hóa mặt bằng, nâng sức chứa, tăng cột bơm,… Kết quả là: Có cửa hàng trước chỉ bán được 400-500 m3/tháng, thì sau khi sửa xong đã lên hơn 1.000 m3/tháng, trong khi số cửa hàng trên toàn quốc đạt từ 1.000 m3/tháng trở lên không phải là nhiều. Trong khi đó, Petrolimex Hải Phòng đã có 2 cửa hàng đạt 1.100 m3/tháng và 1.200 m3/tháng; hiện có 3 cửa hàng đang ở mức 800-900 m3/tháng - anh em đang phấn đấu trong năm 2015, đầu năm 2016 sẽ đủ tiêu chuẩn gia nhập “Câu lạc bộ Cửa hàng xăng dầu Petrolimex nghìn khối tháng”.

Tôi thích thú với từ “đẳng cấp Petrolimex” nên hỏi “ông bạn Vàng” của mình “Thế nào là đẳng cấp Petrolimex?". Ông nói: Phải “tinh” (tinh thông về nghiệp vụ) và “chuyên” (tính chuyên nghiệp cao), phải lên đến tầm phản ứng tự nhiên, chứ ra sân thi đấu rồi mới nghĩ phải đánh thế này, đánh thế kia thì là “lông gà lông vịt” rồi !

Lâu ngày gặp lại, ông bạn giữ tôi ở lại ăn cơm. Tôi đòi: Về Hải Phòng thì phải đi ăn Bánh đa cua chứ! Ông cười nói: Chiều ông bạn nhé, mà tôi cũng rất mê cái món này, nó rất Hải Phòng, nó rất thương hiệu.

Tháng Tư năm nay nóng sớm, Hải Phòng rực màu hoa Phượng đỏ làm nôn nao lòng người, làm nôn nao ký ức của tuổi thơ xa vắng ào về. Các em học sinh tan trường giờ đi bằng xe điện, không còn đi bằng xe đạp như chúng tôi ngày xưa nữa, nhưng vẫn thế, “những chiếc giỏ xe chở đầy hoa phượng” cùng các nữ sinh với tà áo trắng tung bay trong nắng.

Tôi và ông bạn tôi - hai người bạn già, cụng một ly cho ngày hội ngộ, rồi chúng tôi chia tay nhau. Ông bạn tôi nói: Đợi đã. Tôi tặng ông cái đĩa DVD “Hải Phòng - cái nôi của ngành Xăng dầu Cách mạng Việt Nam”, Tập 1, trong đó có cả “Đức nghệ sĩ” đấy. Ông đem về nhớ mở cho cả nhà cùng xem nhé. Tôi thấy mình thật là vinh dự, tự hào!

“Chất lính và tình người” của ông Trần Minh Đức như đã ngấm vào tôi khi viết lại những dòng chữ này để gửi đến tặng ông cùng tập thể CBCNV-NLĐ Petrolimex Hải Phòng yêu quý. Âu cũng là đôi nét về sự tri kỷ của tình bạn mà mỗi chúng ta đều trân trọng!